(Deze tekst werd in de laatste weken verspreid in verschillende wijken van Athene. Op markten, op het openbaar vervoer en van deur tot deur. )
Het gebeurde allemaal zonder dat iemand het echt doorhad. En nu bevinden we ons opgesloten in onze huizen, wachtend op het nieuws van morgen, waarvan we nu al weten dat het meer en meer beperkingen zal bevatten. De samenleving is in crisis, zeggen ze, door de verspreiding van een virus. De regering drukt ons op het hart dat het uiterst belangrijk is dat we alles exact doen zoals zij ons opdragen, en dat we op die manier onze verantwoordelijkheid nemen en solidair zijn. Ze benadrukken dat de noodtoestand uiteraard tijdelijk is, maar noodzakelijk om de oorlog te winnen tegen wat ons welzijn ernstig bedreigt.
Maar wacht eens even…
Welk virus?
Dat kunnen we eigenlijk niet weten. Alle informatie, de cijfers en de statistieken die de basis vormen voor de opgelegde isolatie zijn in handen van de regering en van de specialisten die voor hen werken. Het gaat er niet om het bestaan van een virus dat rondgaat te ontkennen, maar om ons te realiseren dat de kennis van de eigenschappen, hoe het zich verspreidt, hoe het kan worden tegengegaan, maar ook de gegevens over de impact, in handen zijn van wetenschappers van over heel de wereld, die het dikwijls zelfs onder elkaar niet eens zijn over hoe ze deze moeten interpreteren of tot welke praktische conclusies ze zouden moeten leiden. De conclusie van de autoriteiten is dan weer simpel: wij weten het en zij niet. En daarom zijn we hen complete gehoorzaamheid verschuldigd. De massamedia spelen met glans hun klassieke rol van dienaars van het systeem. Ze beslissen wat bestaat door enkel het verhaal van de autoriteiten te tonen en het eindeloos te herhalen. Ze geven afwijkende stemmen geen millimeter ruimte. Hun job bestaat erin het terrein te effenen voor de volgende nog meer totalitaire beslissingen. En is een virus geen perfecte vijand? Onzichtbaar en mogelijk overal aanwezig, met iedereen die niet gehoorzaamt aan eender welke regel als medeplichtige van deze vijand. Terecht onderdrukt met boetes en gevangenisstraffen. Een perfecte context wordt gecreëerd waarin de staat als ultieme redder kan schitteren.
Welke verantwoordelijkheid?
We kunnen geen krant openslaan of televisie aanzetten zonder dat ons wordt gezegd dat we ‘onze verantwoordelijkheid’ moeten nemen. Maar wat betekent dat dan? Ze vragen ons om blindelings de bevelen van een paar politiekers op te volgen. Maar zijn zij niet dezelfde bureaucraten die we voorheen wantrouwden? Hebben zij niet zoveel keer bewezen dat ze hebzuchtig en corrupt zijn omdat ze meer door eigenbelang worden gedreven dan door zorg voor anderen? Is het niet keer op keer duidelijk geworden dat hun machtshonger groter is dan elke zin voor rechtvaardigheid of rede? En nu opnieuw: zouden de duizenden euro’s om helikopters in de lucht te doen hangen die controleren of we wel thuis blijven, niet beter gebruikt worden voor ehmmm… gezondheidszorg bijvoorbeeld? Dit zijn het soort mensen die ons vragen om hen te vertrouwen, zonder ons vragen te stellen, en die dit ‘onze verantwoordelijkheid nemen’ noemen. Zouden we dan eigenlijk niet het tegenovergestelde aan het doen zijn? Wat ze ons echt vragen is om elk bewustzijn, kritisch denken en autonomie op te geven, en extreme overheidscontrole in elk aspect van ons leven te verwelkomen.
Welke solidariteit?
Het misleidende spektakel gaat door. We zouden de extreme maatregelen moeten gehoorzamen vanuit een gevoel voor ‘solidariteit’. Is het niet cynisch om deze woorden te horen vanuit de monden van de vertegenwoordigers van een systeem dat gebaseerd is op exact het tegenovergestelde van solidariteit? Het hele jaar door moeten we rondcrossen als kippen zonder kop om het spel van constante competitie bij te benen, om uitgebuit te worden, om achternagezeten te worden door flikken om god weet welke reden ze die dag verzinnen, om bestolen te worden door de staatsmannen die daar hun job van hebben gemaakt, en nu komen ze naar ons en durven het aan om over solidariteit te praten? Zij durven te doen alsof ze wakker liggen van ons welzijn? Wat met de miljoenen mensen die in armoede leven zodat zij die in de regering zitten rijk kunnen zijn? Wat met al de mensen die sterven in hun shitty jobs om de meedogenloze economische machine te doen draaien? Wat met zij die worden gefolterd in de commissariaten door de geüniformeerde beulen van de staat? Wat met de duizenden migranten die jaarlijks sterven aan de grenzen? Waar is de staat dan met zijn grote woorden over solidariteit? Terwijl ze ons hun hypocriete verhaaltjes over solidariteit te vreten geven, zien we in de realiteit dat de lockdown massa’s mensen opsluit in ondraaglijke omstandigheden. Kinderen thuis onder het ononderbroken bewind van gewelddadige ouders bijvoorbeeld. Of partners, echtgenoten en vrouwen in gewelddadige relaties. Duizenden migranten die opgesloten zitten in kampen, in nog ergere omstandigheden dan anders. In gevangenissen is alle bezoek opgeschort, net zoals alle toegang voor gevangenen tot materiaal, eten en kleding die van buiten komen. Lege plekken in de gevangenis worden nu gebruikt om gevangenen met symptomen van het coronavirus te isoleren. Deze plekken waren voorheen meestal leeg omdat ze niet geschikt waren om gevangenen in onder te brengen. We kunnen ons enkel voorstellen welk effect dit zal hebben op de gezondheid van de gevangenen die er worden gedumpt… In de Italiaanse gevangenissen braken massale rellen uit nadat algemene beperkingen op alle niveaus waren geïntroduceerd. Waarschijnlijk de enige manier voor de gevangenen om hun waardigheid te redden gezien de omstandigheden waarin ze worden gedwongen. Ook in Spanje en Frankrijk komen gevangenen in opstand en vechten ze terug, net als gevangenen overal ter wereld. De staat weet niet wat solidariteit betekent en heeft zich nooit druk gemaakt over ons welzijn. Zoals steeds, zal het aan ons zijn om voor elkaar te zorgen, en erop te letten dat zij die het nodig hebben ondersteund worden. Wanneer de regering het woord solidariteit gebruikt, is het enkel om zij die hun bevelen niet opvolgen, op te zadelen met een schuldgevoel, en om mensen te dwingen om haar autoriteit te internaliseren.
Welke crisis?
Ze zeggen dus dat we in crisis zijn. Kan iemand ons misschien vertellen wanneer het moment komt dat we niet in crisis zijn? Van de financiële crisis tot de klimaatcrisis, over de vluchtelingencrisis tot de coronacrisis. Het lijkt wel alsof het systeem vele verschillende namen heeft voor wat altijd periodes blijken te zijn die dienen om haar macht te herstructureren, om haar onderdrukking uit te breiden en te intensifiëren. In dit geval, vooral in dit geval, zal dat niet anders zijn. Het idee van een toestand van crisis is altijd al gebruikt om een verdere totalitaire evolutie van de macht te contextualiseren. Het ritme waarmee deze evolutie wordt opgelegd is natuurlijk niet altijd hetzelfde. Hoe groter en urgenter ze de crisis kunnen laten lijken, hoe ingrijpender en sneller de verandering kan zijn. Het spreekt voor zich dat de huidige ‘crisis’, de regering (alle regeringen) de perfecte context biedt om reuzenstappen te zetten in de ontwikkeling van hun mechanismes van controle en onderdrukking.
Welke uitzonderlijke noodtoestand?
Er wordt altijd herhaald dat elke stap die gezet wordt slechts ‘tijdelijk’ is, maar dat is een leugen. Vele gebeurtenissen in het verleden hebben ons getoond dat een deel van de maatregelen die werden genomen tijdens de ‘noodtoestand’ achteraf werden behouden en ingebed in wetten die nooit meer werden ingetrokken. Van grote voorbeelden zoals 9/11 die voor altijd de mogelijkheden voor staten om iedereen te volgen, traceren en registreren hebben veranderd, tot meer recente tijden waarin terroristische aanvallen als voorwendsel gebruikt werden om vele nieuwe manieren te introduceren om eender wie niet akkoord gaat met de staat voor de rechter te brengen, om het leger (op vele plaatsen permanent) op straat te brengen, om de algemene verzameling van data te boosten, etc. En heeft de staat hier vorig jaar niet de algemene noodtoestand in de hoofdstad uitgeroepen voor de totale repressie van de ongewensten (daklozen, anarchisten, druggebruikers, krakers, enz.)? We weten allemaal dat ze non-stop werken om een sfeer van ‘crisis’ te creëren (in dit geval een soort ‘veiligheidscrisis’), om hun absolute machtshonger te rechtvaardigen, alsof hun fascistisch gedrag en hun totalitaire politiek van ‘noodzakelijke maar tijdelijke’ aard zouden zijn… En wat gebeurt er nu op massale schaal? Mensen kijken richting internet voor hun noden, voor al hun noden. Van communiceren tot consumeren, van werken tot ontspannen. In een mum van tijd is een groot deel van het leven vrijwillig verplaatst naar cyberspace. Zo wordt het zelfs nog makkelijker voor de staat om de dagelijkse activiteit van iedereen te volgen, te registreren en te controleren. Maar het zijn vooral onze eigen wil en creativiteit om de problemen ‘op te lossen’ die worden veroorzaakt door onze massa-opsluiting, die deze helpen normaliseren en uiteindelijk haar aanvaarding doorduwen. Het beheer van de huidige situatie zal een onvoorstelbare reeks ervaringen, instrumenten en kennis voortbrengen, die kunnen en zullen gebruikt worden wanneer de machthebbers dat nodig vinden.
Welke oorlog?
Maar alle bezwaren en kritieken zijn ongewenst of zelfs gevaarlijk, want tenslotte ‘bevinden we ons in oorlog’. In oorlog tegen een biologische gebeurtenis, tegen de natuur dus. Is dit niet tekenend voor deze moderne tijden? We vergeten meer en meer hoe te leven met of in de natuur, maar vermenigvuldigen en intensifiëren onze oorlogen ertegen. Onze hele manier van leven is gebouwd op de uitbuiting en, als deze realiteit niet snel wordt omvergeworpen, de totale vernietiging van de natuur. Misschien is het de westerse arrogantie die cultureel gezien gelooft dat we ons boven alles bevinden, en breiden we zo altijd onze manieren om de natuur te controleren verder uit. Altijd naar de natuur kijkend in termen van haar praktische waarde voor de ‘geciviliseerde’ samenleving. En als we worden geconfronteerd met iets dat ongemak veroorzaakt, zullen we er alles aan doen om dat te temmen, te manipuleren of uit te roeien. En zo wordt er een constante oorlog gevoerd, tegen de natuur, tegen het leven en tegen de dood. Het is een onvoorstelbare gedachte geworden dat we de natuur niet zouden bezitten maar er deel van zouden uitmaken, en zo onderworpen zijn aan enkele van haar voorwaarden…
Uiteraard wil niemand sterven, of zijn geliefden zien lijden. We willen leven! Maar is slechts overleven vanaf een bepaald punt wel hetzelfde als leven? Is het mogelijk om te leven in een kooi, of kunnen we er in het beste geval enkel in overleven? Zijn we bereid om elk risico van het leven weg te nemen, om onze kansen op overleven te vergroten? Men zou kunnen zeggen dat dit filosofische vragen zijn, leuk om je tijd mee te verdoen, maar niets te maken met het echte leven. Wel, op dit eigenste moment wordt alle leven van ons afgenomen omdat ons wordt verteld dat dat de enige manier is waarop we kunnen overleven. Elke dag in isolatie is een aanval op onze autonomie, op ons vermogen om zelf te denken en te handelen, om te leven, lief te hebben en te vechten.
Deze quarantaine moet worden geweigerd, want onze waardigheid kan er niet in overleven!
De lockdown moet worden gebroken, want ons verlangen naar vrijheid zal dat niet!