We bevinden ons in een totaal nieuwe situatie: onze formele vrijheden zijn tot een minimum herleid zoals in oorlogstijden of in hechtenis. Alleen is deze keer de “vijand” onzichtbaar en is onze gevangenis onze thuis. Catastrofe, noodtoestand, quarantaine, pandemie, mediabombardement, paniek, onzekerheid en isolatie… In dit stadium gaat het er niet om de dodelijke gevolgen van de Coronavirus te relativeren of te evalueren – vanuit medisch standpunt kan ik dat niet beoordelen. Waar het mij over gaat is een kritiek op de autoritaire formatering die nu plaatsvindt, met andere woorden de door de Staat uitgeroepen oorlogssituatie, en de gevolgen ervan voor ons en voor de samenleving. Terwijl elk wetsontwerp en decreet dezer dagen passeert met de steun van de bevoegde experten van het moment, hebben we geen experten nodig om te weten dat de noodtoestand in tijden van crisis en oorlog veel te snel een realiteit wordt (wie herinnert zich nog de “oorlog tegen het terrorisme” of de “vluchtelingencrisis”?).
De sociale miserie: eenzaam, digitaal en volgzaam
In de Always-On maatschappij heeft de snelheid en de alomtegenwoordige aanwezigheid van nieuws een hoger niveau bereikt: in de live tijdslijn zien we de cijfers van besmette personen en onze onzekerheid groeit des te sneller… angst voor wie besmet is, voor de zieken, voor de medemensen, de buren.
Tegelijkertijd positioneren de politiekers zich in de frontlinie tegen de vijand en verzekeren ze ons dat ze weten wat het beste is. “Thuis blijven! Rustig blijven!” is het enige wat we moeten doen. Blijk geven van eendracht en de orders opvolgen want het is nu toch niet het moment om kritiek te uiten. En zo bevinden we ons plots in het totalitaire scenario van de controlemaatschappij. We mogen ons huis niet verlaten, en als het kan ook melden wie zich niet aan het decreet houdt. De brave burger is zich bewust van zijn verantwoordelijkheid en belt de politie wanneer hij vermoedt dat zijn buren een feestje houden. Tegelijkertijd stijgt het internetverbruik naar een nieuw hoogtepunt, aangezien ons wordt wijsgemaakt dat er een andere wereld bestaat waarheen we kunnen vluchten wanneer het niet meer mogelijk is te vertrouwen op onze omgeving: de digitale wereld. In plaats van te bewegen en contacten te onderhouden, wordt het leven digitaal. In plaats van naar buiten te gaan en af te spreken met vrienden, kan je ook chatten, series kijken, van thuis uit werken, alles laten leveren voor je deur, porno kijken, op internet kritiek uiten en uitwisselen, of eenvoudigweg gamen. In deze digitale roes wordt het leven kunstmatig en bevreemdend en uiteindelijk verdwijnt iedere mogelijkheid om wat dan ook in deze werkelijkheid rondom ons te transformeren. Gestresseerd, inactief, overbelast en met verstomde ogen tussen je eigen vier muren lummelen – is dat dan de toekomst? Permanent opgesloten en verschrikt door afschuwelijke nieuwsberichten; in dergelijke scenario’s stijgt over het algemeen het aantal zelfdodingen, net zoals het geweld tussen mensen, het huiselijk geweld, het vaakst van mannen op vrouwen.
Naar een onbepaalde tijd in de openluchtgevangenis
Terwijl ik deze tekst schrijf, patrouilleert een politiewagen een paar straten verder de blok rond en verkondigt door de luidspreker dat we thuis moeten blijven. Tegelijkertijd zitten enkele hooggeplaatste politiekers samen en regelen ze in hoeverre de uitgaansbeperking over het hele land geharmoniseerd moet worden. De telefoonmast, op het dak van de buur, verzamelt alle bewegings- en contactgegevens van alle gsm’s in zijn omgeving. De operatoren Telekom en Vodafone geven ze door zodat geanalyseerd kan worden met wie besmette personen in contact zijn geweest en in hoeverre de uitgangsbeperking gerespecteerd wordt. Binnen enkele dagen gaat de Staat waarschijnlijk (deze tekst verscheen op 23 maart 2020, nvdv) van de uitgangsbeperking een verbod maken en rechten zoals het briefgeheim en de huisvrede opheffen. Zo kan permanent gescreend worden wie met wie en waar contact heeft en wie waar woont en verblijft en worden de onderdanen van de Staat gecategoriseerd, ingedeeld, geordend of zelfs gescheiden. Bovendien leidt dit, via een oproep tot totale gehoorzaamheid, tot een globale militarisering zonder precedent van de maatschappij. Gesloten grenzen, soldaten die zich voorbereiden om te interveniëren in de straten, samenscholingsverbod van personen en een helikopter die met warmtecamera’s naar hen op zoek gaat. Dat China als modelstaat wordt beschouwd in de strijd tegen de epidemie toont waar we naartoe gaan: boven ons hoofd zwevende drones die ons bevelen geven, barcodes op onze Smartphones die ons volgens onverstaanbare algoritmes de toegang tot de supermarkt verlenen of ons dwangmatig in quarantaine houden, hele steden afgesloten en checkpoints op elke hoek. Het feit dat een “expert” in Italië al heeft voorgesteld om elektronische enkelbanden op te leggen aan personen in quarantaine om er zeker van te zijn dat ze hun huizen niet verlaten, toont aan dat de stad ondertussen is omgevormd tot een openluchtgevangenis en dat de methodes van disciplinering, controle, beheer, bestraffing en bewaking op de gehele bevolking worden toegepast. Wie nu gewoon afwacht tijdens deze korte periode van dagvaarding en zich bezighoudt met zich te amuseren op het internet, geeft niet alleen helemaal niets om de vrijheid, maar begrijpt ook niet dat deze situatie best wel langer dan enkele dagen zal duren.
De normaliteit is de echte crisis
Vanuit het politieke standpunt van zij die de bevolking domineren, heeft het behouden van deze noodtoestand voor slechts twee weken geen enkele zin. Voor zij die de maatschappij willen bevriezen, zou dit minstens een jaar moeten duren, vanuit het standpunt van de virologen om het virus te kunnen stoppen. En zelfs als de maatregelen worden versoepeld of opgeheven, zullen gevolgen nog altijd enorm zijn: wie enkel nog leeft doorheen het digitale en de gehoorzaamheid, zal dit gedrag ook aannemen. Waar we enkele maanden geleden nog overal ter wereld explosies van revoltes en opstanden zagen, zullen de counterinsurgency methodes en de sociale afstomping nu diepe wonden slagen: zij die geïsoleerd en in de digitale wereld leven laten zich ook elke mogelijkheid en middel afnemen om te discussiëren, in opstand te komen en zich te organiseren met hun vrienden. Terwijl de staat het podium beklimt als beschermer van lijf en leden, verbiedt hij ons elk sociaal leven. Maar wij weten dat het de staat en zijn industrie zijn die permanent doden, deze wereld bedelven onder oorlogen, de vluchtelingen laten sterven aan de grenzen, de wereld al eeuwenlang vernielen en uitbuiten. De staat speelt de bewaker van het algemeen belang, maar in realiteit wil hij ons zien als slaven van het werk en gehoorzame soldaten die produceren voor zijn vervuilende industrie en die bereid zijn om te sterven in zijn oorlogen. De staat beschermt in eerste instantie de rijken en als er iemand het in zijn hoofd zou krijgen om, tijdens deze economische crisis, te gaan nemen wat hem ontbreekt, dan zouden lakeien niet aarzelen om te schieten op de plunderaars en de dieven. Het kapitalisme en de staat hebben crises en noodtoestand nodig hun macht over ons te verstevigen – het virus is niet de reden, maar wel een trigger. De staat roept ons op om onze verantwoordelijkheden te nemen, maar hij verhindert de zelforganisatie en de wederzijdse hulp. Ze dringen erop aan dat we voor het scherm blijven zitten, dat we “ja” en “amen” zeggen, maar de staat verklaart ons de oorlog wanneer we deze rol van subject verlaten.
Als de staat al onze verplaatsingen en al onze relaties wil controleren en verhinderen, dan is het noodzakelijk om middelen te zoeken om ons ondanks alles toch te verplaatsen en elkaar te ontmoeten. Als levensnoodzakelijke producten schaars worden, dan is het essentieel om ze te gaan nemen daar waar ze zich in overvloed bevinden. Als we zijn opgesloten en gescheiden van elkaar, dan mogen we elkaar niet zien als concurrenten of vijanden, maar als personen waarmee we ons kunnen verenigen – als mogelijke steun of als medeplichtigen. Als de ogen van de staat hoe langer hoe meer alomtegenwoordig zijn, en als de bankschroef van het kapitalisme ons meer en meer wurgt, dan is het noodzakelijk om de middelen te zoeken om ze te verbrijzelen.
“Geregeerd worden betekent onder politietoezicht staan, geïnspecteerd, bespioneerd, bestuurd, aan wetten gebonden, gereglementeerd, opgesloten, geïndoctrineerd, gepredikt, gecontroleerd, getoetst, geëvalueerd, gecensureerd, gecommandeerd te worden, door mensen die noch het recht, noch de kennis, noch de kracht daartoe hebben…
Geregeerd worden betekent bij elke zaak, bij elke beweging belast, gepatenteerd, genoteerd, geregistreerd, vastgelegd, getaxeerd, gestempeld, gemeten, geëvalueerd, ontslagen, gemachtigd, berispt, belemmerd, hervormd, gecorrigeerd, bestraft te worden.
Het betekent, onder het voorwendsel van het openbare nut, en in naam van het algemeen belang, geëxploiteerd, beheerd, bedrogen, uitgebuit, gemonopoliseerd, belazerd, uitgeperst, bestolen, en uiteindelijk, bij de geringste weerstand, bij de eerste klacht, onderdrukt bestraft, bestempeld, beledigd, vervolgd, mishandeld, tegen de grond geslagen, ontwapend, gekneveld, gekooid, gefusilleerd, beschoten, veroordeeld, vervloekt, gedeporteerd, geslachtofferd, verkocht, verraden, en bovenal bespot en geteisterd, beledigd en onteert te worden.
Dat is de regering, dat is zijn gerechtigheid, dat is zijn moraal. De regering van de mens over de mens, dat is de slavernij. Eender wie de hand naar mij opheft om me te regeren, is een overweldiger en een tiran; ik verklaar hem tot vijand. “
Vertaald uit Zündlumpen, anarchistisch weekblad, München, 23 maart 2020